Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. οι ελληνικές εξαγωγές μειώθηκαν το Μάιο κατά 32,7%, κυρίως ως αποτέλεσμα των περιοριστικών μέτρων που εφαρμόστηκαν για την ανάσχεση της εξάπλωσης του κορονοϊού σε βασικές αγορές της Ευρώπης και τρίτων χωρών. Οι κλάδοι που άντεξαν στην πίεση, ενισχύοντας μάλιστα τις επιδόσεις τους στο πρώτο πεντάμηνο του 2020 ήταν τα τρόφιμα και τα χημικά, ωστόσο ήταν σημαντική η κάμψη στις εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων, μηχανημάτων και οχημάτων, καθώς και πρώτων υλών.

Τα αποτελέσματα αυτά αναδεικνύουν την ανάγκη στοχευμένων μέτρων υποστήριξης των εξαγωγικών επιχειρήσεων της χώρας, απέναντι στις επιπτώσεις που προκαλεί στο διεθνές εμπόριο η πανδημία του κορονοϊού. Η ενίσχυση της ρευστότητας, η ενημέρωση σχετικά με τις εξελίξεις σε σημαντικές αγορές, καθώς και η αξιοποίηση νέων ψηφιακών, αποτελούν ζητήματα προτεραιότητας προκειμένου οι εξαγωγείς να μπορέσουν να περιορίσουν τις απώλειες και να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα.

Πέρα, όμως, από τη διαχείριση των άμεσων επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης, Πολιτεία και παραγωγικοί φορείς θα πρέπει να εφαρμόσουν μια στρατηγική για την επόμενη μέρα, με στόχο τη μετάβαση σε ένα νέο, εξωστρεφές παραγωγικό μοντέλο. Στο πλαίσιο αυτό θα χρειαστεί να αντιμετωπιστούν σημαντικές δομικές αδυναμίες, όπως είναι η χαμηλή σχετικά ανταγωνιστικότητα και το χαμηλό τεχνολογικό περιεχόμενο των ελληνικών προϊόντων, αλλά και ο κατακερματισμός της παραγωγικής βάσης της ελληνικής οικονομίας.

Σήμερα, μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά συμμετοχής στο ΑΕΠ, τόσο για τη μεταποίηση όσο και για τις εξαγωγές αγαθών, ενώ το μερίδιο της χώρας στο παγκόσμιο εμπόριο παραμένει στάσιμο. Οι κυριότερες αδυναμίες, που εμποδίζουν την αύξηση του μεριδίου των εξαγωγών στην ανάπτυξη, είναι η χαμηλή ανταγωνιστικότητα, το χαμηλό τεχνολογικό περιεχόμενο και σχετικά χαμηλή προστιθέμενη αξία. Επιπλέον, το ποσοστό που καταλαμβάνουν οι εξαγωγές στις συνολικές πωλήσεις των πολύ μικρών επιχειρήσεων, αντιστοιχεί μόλις στο 42% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ για τις μεσαίες το ποσοστό φτάνει στο 75%.

Όλα αυτά τα στοιχεία αναδεικνύουν τις προϋποθέσεις για τη μετάβαση σε ένα νέο, εξωστρεφές αναπτυξιακό μοντέλο: επιχειρηματική μεγέθυνση και ενίσχυση της παραγωγικής βάσης της χώρας, ανάδειξη νέων κλάδων, ενσωμάτωση της καινοτομίας, αύξηση της διαφοροποίησης και του τεχνολογικού επιπέδου των ελληνικών προϊόντων. Επιπλέον, θα πρέπει να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση των ευρύτερων συνθηκών άσκησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας, κυρίως όσον αφορά τη αποκατάσταση της χρηματοδοτικής λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος, την περαιτέρω μείωση των φορολογικών και ασφαλιστικών βαρών, τη μείωση του ενεργειακού κόστους στη μεταποίηση, την επιτάχυνση κρίσιμων έργων εθνικής υποδομής κ.ά.

Οι Έλληνες εξαγωγείς απέδειξαν στη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, ότι μπορούν όχι μόνο να αντέξουν τις πιέσεις αλλά και να πετύχουν υψηλούς στόχους, κάτω από δύσκολες συνθήκες. Είναι όμως καιρός να πάψουν να αγωνίζονται μόνοι τους. Η κρίση αυτή πρέπει να γίνει ευκαιρία για την Ελλάδα, ώστε να απελευθερώσει στα επόμενα χρόνια τις παραγωγικές και εξωστρεφείς της δυνάμεις, να αυξήσει τη συμμετοχή της στις διεθνείς αλυσίδες αξίας, να εξασφαλίσει όρους ανάπτυξης και ευημερίας.