Τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα να προωθήσει σημαντικές επενδύσεις, αλλά και να ολοκληρώσει μεγάλες μεταρρυθμίσεις, για να αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο της οικονομίας της, με στόχο βέβαια και τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ενίσχυση της οικονομικής συνοχής. 

 

Σε αντίθεση με τα προηγούμενα ΕΣΠΑ – οι πόροι φαίνεται να κατευθύνονται σε κλάδους διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών.  Το γεγονός ότι πολλοί πόροι κατευθύνονται αυτή τη φορά σε λίγους κλάδους και λίγα έργα, αποτέλεσε αντικείμενο κριτικής. Κυρίως λόγω των αποκλεισμών που θα προκληθούν από αυτή τη νέα πρακτική. 

 

Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι οι πόροι των προηγούμενων αναπτυξιακών περιόδων διατέθηκαν αποσπασματικά, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να μην υπάρξει ουσιώδες αντίκτυπο στην οικονομία. Στο σημείο αυτό εμείς θα προτείναμε και στοχευμένη διάθεση των πόρων αλλά και ένταξη στα προγράμματα περισσότερων επιχειρήσεων και κυρίως μικρομεσαίων, βεβαίως με τα απαραίτητα κριτήρια.

 

 

Θεωρώ θετικό ότι το σχέδιο φιλοδοξεί να κινητοποιήσει και ιδιωτικές επενδύσεις, πέραν των δημοσίων έργων. Ειδικότερα, η επιλογή για συγχρηματοδότηση επενδυτικών προγραμμάτων με φορείς του ιδιωτικού τομέα, προκειμένου να κινητοποιηθούν επιπλέον ιδιωτικά κεφάλαια, ύψους 26,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Πρόκειται για σωστή στόχευση, αφού με τον τρόπο αυτό μπορεί να αυξηθεί το συνολικό ύψος των πόρων και να διευρυνθεί το αναπτυξιακό όφελος για την οικονομία.

 

Πάντα, βεβαίως, με την προϋπόθεση ότι τηρούνται παντού αυστηροί όροι διαφάνειας και λογοδοσίας.  Επίσης, θετική είναι η επιλογή να αντληθεί το σύνολο των κονδυλίων, δηλαδή τόσο αυτών που παρέχονται ως επιχορήγηση, όσο και αυτών που παρέχονται με τη μορφή χαμηλότοκων δανείων.

 

 

Αντιλαμβανόμαστε ότι ένας βασικός λόγος, για τον οποίο οι τράπεζες διστάζουν να παρέχουν νέες χορηγήσεις είναι το υψηλό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ένας άλλος παράγοντας, τον οποίο επικαλούνται τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, είναι ότι λόγω της διάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας, δεν υπάρχουν αρκετές αξιόχρεες επιχειρήσεις. Το ζήτημα αυτό το γνωρίζουμε. Και έχουμε αναδείξει επανειλημμένα την ανάγκη να αυξηθεί το μέγεθος και η παραγωγικότητα των μικρών επιχειρήσεων που διαθέτει η χώρα.

 

Όμως για να γίνει αυτό, απαιτούνται κεφάλαια. Πώς θα επιχειρηθεί η μεγέθυνση χωρίς πρόσβαση σε χρηματοδότηση; Είναι προφανές ότι αυτός ο φαύλος κύκλος δεν μπορεί να συνεχιστεί. Η κατάσταση πρέπει να αλλάξει, με ευθύνη τόσο των τραπεζών, όσο και της Πολιτείας. Απαιτείται επιτάχυνση της διαδικασίας μείωσης, με εφαρμογή νέου γύρου του προγράμματος Ηρακλής σε συνδυασμό με τη δημιουργία badbank.

 

Ωστόσο, θετικό ρόλο ελπίζουμε ότι θα έχει η εφαρμογή του νέου πλαισίου για την αφερεγγυότητα.

 

Θα πρέπει, επίσης, η κυβέρνηση, ενόψει και της αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, να σχεδιάσει ολοκληρωμένες παρεμβάσεις, για την ενθάρρυνση της επιχειρηματικής μεγέθυνσης. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να δούμε και εργαλεία όπως το microfinancing, ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στο δανεισμό και επιχειρήσεις οι οποίες δεν έχουν τα τυπικά κριτήρια για να δανειστούν από τράπεζα.

 

Οφείλουν, όμως, και οι τράπεζες να αναλάβουν το ρόλο που τους αναλογεί στην ανάκαμψη και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Ρόλο για τον οποίο έχουν στηριχθεί επανειλημμένα, τόσο από τους Έλληνες φορολογούμενους, όσο και από την ΕΚΤ.

 

4. Πώς κρίνετε τη φιλοσοφία και την κατανομή ανά τομέα των πόρων του Ελλάδα 2.0. Είστε ικανοποιημένος; Θα μπορέσει να αποτελέσει τον κομβικό παράγοντα επιτάχυνσης της ανάπτυξης;   

 

Η δημιουργία όρων ταχύτερης και βιώσιμης ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια αποτελεί αναμφίβολα μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ελληνικής οικονομίας μετά την πανδημία. Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – Ελλάδα 2.0 έχει σχεδιαστεί ώστε να λειτουργεί σε συνάφεια και  συμπληρωματικά με το νέο Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης για την Προγραμματική Περίοδο 2021 – 2027, και τα τομεακά και περιφερειακά επιχειρησιακά του προγράμματα.

Έτσι η επιτυχία τους ενός εξαρτάται από την επιτυχία του άλλου.

 

Σε ότι αφορά στο Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας  που παρουσίασε η κυβέρνηση για την αξιοποίηση των πόρων του αντίστοιχου ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, υπάρχουν θετικά σημεία αλλά και ερωτηματικά, κατά πόσο οι καλές προθέσεις που εκφράζονται θα φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. 

 

Η επιτυχία του Σχεδίου είναι κάθε άλλο παρά διασφαλισμένη. Θα εξαρτηθεί από την αποτελεσματικότητα και την ταχύτητα της διοίκησης, στο στάδιο της υλοποίησης. 

 

 

Τα επόμενα έξι χρόνια θα διοχετευθούν συνολικά στην ελληνική οικονομία κεφάλαια ύψους 57 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 30% του ΑΕΠ. Τα κεφάλαια αυτά μπορούν να επιτρέψουν το «επενδυτικό άλμα» που έχει ανάγκη σήμερα η Ελλάδα, ώστε να καλύψει το τεράστιο κενό που δημιουργήθηκε στη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας. Να ενισχύσει την παραγωγική της βάση, τις παραγωγικές της δυνατότητες.

 

Η επιτυχία του Σχεδίου Ελλάδα 2.0 θα  εξαρτηθεί, σε μεγάλο βαθμό από το πόσο το Σχέδιο θα μπορέσει πράγματι να κινητοποιήσει τους ιδιώτες επενδυτές, ώστε να εμπιστευθούν κεφάλαια στη χώρα. Κι αυτό είναι κάτι που προϋποθέτει, παράλληλα με την παροχή κινήτρων, τη διαμόρφωση ενός επενδυτικού περιβάλλοντος το οποίο χαρακτηρίζεται από αξιοπιστία, προβλεψιμότητα, ποιοτική λειτουργία της διοίκησης και των θεσμών. 

 

 

Σε κάθε περίπτωση η οικονομία χρειάζεται στήριξη και το ιδεατό θα ήταν η στήριξη αυτή να προέλθει όχι από το μαξιλάρι που έχει δημιουργηθεί από τις θυσίες του ελληνικού λαού αλλά από κοινοτικά κονδύλια, καθώς για το λόγο αυτό δημιουργήθηκε και το Ταμείο Ανάκαμψης. Ως επιχειρηματικός κόσμος ευελπιστούμε στη σωστή διαχείριση των πόρων του Ταμείου που θα εισρεύσουν στη χώρα μας όσο και στην υλοποίηση της πρότασής μας για την διαγραφή μέρους των χρεών. 

 

 

Ακόμη κι αν η αγορά ανοίγει, οι επιχειρήσεις θα χρειαστούν ακόμη αρκετό καιρό για να μαζέψουν τις ζημιές. Γι’ αυτό και θα διεκδικήσουμε τη συνέχιση των μέτρων στήριξης, μέχρι να βελτιωθεί ουσιαστικά η κατάσταση. 

 

Ένα μεγάλο θέμα αφορά το χρέος που συσσωρεύθηκε στη διάρκεια της πανδημίας. Γνωρίζετε ότι ως Επιμελητηριακή Κοινότητα διεκδικήσαμε ήδη  την περικοπή μέρους αυτού του χρέους, ώστε να μην εξελιχθεί σε «βαρίδι» στην προσπάθεια ανάκαμψης. 

Μόνιμο πρόβλημα είναι, επίσης, η συνεχιζόμενη δυσκολία των επιχειρήσεων να χρηματοδοτήσουν τις ανάγκες τους με φθηνό, έστω ανταγωνιστικό, κόστος. 

 

Και σε αυτά πρέπει να προστεθούν οι ασφυκτικές πιέσεις που έχουν αρχίσει ήδη να δημιουργούνται στην ελληνική οικονομία λόγω της αλματώδους ανόδου των διεθνών χρηματιστηριακών τιμών πρώτων υλών και τελικών προϊόντων και υπηρεσιών, που σε συνδυασμό με την εξωπραγματική αύξηση της τάξης του 525% των ναυτιλιακών ναύλων για τις μεταφορές κοντέινερ, προκαλούν ανυπέρβλητα προβλήματα στις εξαγωγικές αλλά και τις εισαγωγικές ελληνικές επιχειρήσεις, καταλήγοντας στους καταναλωτές. 

 

Είναι αναγκαίο να βρεθεί η χρυσή τομή ώστε η πληθωριστική αυτή περίοδος να αντιμετωπιστεί με περιορισμένη αύξηση επιτοκίων και όχι μόνο στη χώρα μας αλλά σε παγκόσμια κλίμακα και ταυτόχρονα να διερευνηθούν οι δυνατότητες για μια συνετή δημοσιονομική πολιτική αύξησης των εισοδημάτων των καταναλωτών, ώστε να αποτραπεί η αναμενόμενη δραματική μείωση της αγοραστικής κίνησης.

 

Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να λύσει τον γρίφο της στήριξης των επιχειρήσεων, όσο διαρκούν οι πιέσεις αυτές, με ενέσεις ρευστότητας και να συνεχίσει τη στήριξη των εργαζομένων προκειμένου να διασφαλίσει τη συνέχιση της επιχειρηματικής δράσης αλλά και η διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής.

 

 

Ως Επιμελητηριακή Κοινότητα καταθέσαμε εγγράφως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το αίτημα για απομείωση του χρέους των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, στο πλαίσιο αντίστοιχης «συγχώρεσης» χρεών των χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

 

Πρόκειται για μια κίνηση επιβεβλημένη, με στόχο να μπορέσουν απρόσκοπτα οι κυβερνήσεις να ανακουφίσουν τις επιχειρήσεις – και τις οικονομίες τους – από την πίεση που δημιουργεί η συσσώρευση χρέους.

 

Πρόσφατα λάβαμε εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρνητική απάντηση, με βασικό επιχείρημα ότι κάτι τέτοιο δεν θα ήταν συμβατό με τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

 

Επιμένουμε, παρ’ όλα αυτά ότι κάτω από τις σημερινές συνθήκες η Ευρώπη οφείλει να δείξει μεγαλύτερη ευελιξία στο θέμα αυτό. Σε διαφορετική περίπτωση είναι πιθανόν όχι μόνο η Ελλάδα αλλά και πολλές άλλες χώρες της ΕΕ  να βρεθούν μπροστά στον κίνδυνο μιας νέας βαθιάς οικονομικής κρίσης.

 

Όπως έχω επαναλάβει αρκετές φορές και επιμένω σε αυτό, θα πρέπει άμεσα να επανεξετάσουμε το αναπτυξιακό μείγμα της ελληνικής οικονομίας. Η Ελλάδα είναι σήμερα, μαζί με την Κύπρο, οι χώρες της ευρωζώνης που εξαρτώνται περισσότερο από τον τουρισμό. Ο οποίος – για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις – είναι και θα εξακολουθήσει να είναι ένα σπουδαίο αναπτυξιακό κεφάλαιο για τη χώρα. Ένα μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα. 

 

Δεν μπορεί, όμως, ο τουρισμός να συνεχίσει να αποτελεί «μονοκαλλιέργεια». Πρέπει, λοιπόν, να αξιοποιήσουμε αυτή την περίοδο ως ευκαιρία για να εστιάσουμε στρατηγικά στην ανάπτυξη και στη ενίσχυση νέων, δυναμικών και εξωστρεφών παραγωγικών κλάδων. Είναι σημαντικό να υποστηριχθεί ο στόχος της επιχειρηματικής μεγέθυνσης.

 

Παρέχοντας κίνητρα και ενισχύσεις για τη συγχώνευση μικρών επιχειρηματικών μονάδων, ώστε να δημιουργηθούν νέες μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Επιχειρήσεις που θα επωφεληθούν από οικονομίες κλίμακας, θα αποκτήσουν πρόσβαση στην καινοτομία, να μπορέσουν να προσελκύσουν εξειδικευμένο προσωπικό, να ενισχύσουν την εξωστρέφεια και τη διαπραγματευτική τους θέση.

 

Να υποστηριχθεί η αναβάθμιση της καινοτομίας, με ενίσχυση του τριγώνου της γνώσης, υποστήριξη ικανών ερευνητικών ομάδων σε πανεπιστήμια και ερευνητικά  κέντρα της χώρας, δημιουργία κόμβων καινοτομίας και παροχή κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων από μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού.

 

 

Ως Επιμελητηριακή Κοινότητα, επιμένουμε και θα συνεχίσουμε να επιμένουμε στην επιτάχυνση και ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων: στο κράτος, στην οικονομία, στο χωροταξικό πλαίσιο, στην κοινωνική ασφάλιση, στην παιδεία, στη λειτουργία της δικαιοσύνης. Αν κάνουμε πίσω – για μια ακόμη φορά – στις μεταρρυθμίσεις, το αποτέλεσμα θα είναι κατώτερο των προσδοκιών. 

Εμείς, θα συνεχίσουμε λοιπόν να προτείνουμε, να συμμετέχουμε υπεύθυνα στο διάλογο και να υποστηρίζουμε κάθε θετική πρωτοβουλία.   

Παράλληλα, βέβαια, υποστηρίζουμε και την καλλιέργεια μιας νέας κουλτούρας μεταξύ των επιχειρήσεων. Μια κουλτούρα περισσότερο εστιασμένη στην εξωστρέφεια και στις διεθνείς ευκαιρίες, στην καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες, σε σύγχρονα μοντέλα διοίκησης και λειτουργίας. 

 

Η ανασυγκρότηση και η διατηρήσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, είναι μια πρόκληση που αφορά όλους μας. Μια πρόκληση που αφορά τη θέση και το ρόλο της χώρας μας, σε έναν κόσμο που αλλάζει. Αφορά την ευημερία, το βιοτικό επίπεδο των πολιτών της, τώρα και στο μέλλον.  Αξίζει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να κάνουμε ό,τι χρειάζεται, για να την κερδίσουμε.