ΑΡΘΡΟ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΒΕΑ, κ. Κ. ΜΙΧΑΛΟΥ

ΕΦΗΜ.: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

Ημερ. Δημοσ.: 15/1/2021

 

Ο ρόλος των τραπεζών

Εδώ και αρκετούς μήνες οι ελληνικές τράπεζες «πληρώνονται» ουσιαστικά από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προκειμένου να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας. Στο πλαίσιο του σχετικού προγράμματος μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης, έχουν αντλήσει ως τώρα ρευστότητα ύψους σχεδόν 40 δισεκατομμυρίων ευρώ, με αρνητικό επιτόκιο.

Παρ’ όλα αυτά, ένα πολύ μικρό μέρος των κεφαλαίων αυτών φθάνουν στην πραγματική οικονομία. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, η πιστωτική επέκταση προς τις μεγάλες επιχειρήσεις έχει αυξηθεί κατά 9%, προς τις μικρομεσαίες κατά 1,9%, ενώ προς τα νοικοκυριά είναι αρνητική. Οι εκταμιεύσεις δανείων, κυρίως με την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου, περιορίστηκαν το 2020 στα 5 - 6 δισ. ευρώ, ενώ και για το 2021 οι καθαρές πιστώσεις δεν προβλέπεται να υπερβούν τα 5 δισ. ευρώ.

Κι αυτά ακόμη τα λιγοστά δάνεια κατευθύνονται σε λίγες, μεγάλες κυρίως επιχειρήσεις, οι οποίες θεωρούνται αξιόχρεες από τις τράπεζες. Στην πραγματικότητα, από το σύνολο των 830.000 ενεργών επιχειρηματικών ΑΦΜ στην αγορά, οι επιχειρήσεις που έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό δεν ξεπερνούν τις 30.000.

Πού πάει λοιπόν η πρόσθετη ρευστότητα των τραπεζών, αφού δεν κατευθύνεται στην πραγματική οικονομία; Χρησιμοποιείται για την προστασία και τη βελτίωση της κερδοφορίας τους, με τοποθετήσεις σε κρατικούς τίτλους, με «παρκάρισμα» ταμειακών διαθεσίμων στην ΕΚΤ και με αποπληρωμή ακριβότερων διατραπεζικών δανείων. Παράλληλα, οι τράπεζες επωφελούνται από την άνοδο – κατά 17,6 δισ. ευρώ το 2020 - των καταθέσεων από τα νοικοκυριά και τον ιδιωτικό τομέα, διατηρώντας σχεδόν μηδενικά επιτόκια. Την ίδια στιγμή, μάλιστα, που δανείζονται με αρνητικό επιτόκιο 0,5% από την ΕΚΤ, το επιτόκιο δανεισμού για τις ελληνικές επιχειρήσεις άγγιξε το 6% τον περασμένο Νοέμβριο.

 

Οι λόγοι που επικαλούνται οι τράπεζες για την απροθυμία να παρέχουν πιστώσεις στον ιδιωτικό τομέα, είναι γνωστοί. Είναι αφενός το υψηλό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το οποίο αποτρέπει την ανάληψη ρίσκου κι αφετέρου, το γεγονός ότι λόγω της διάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας, δεν υπάρχουν αρκετές αξιόχρεες επιχειρήσεις.

 

Τα προβλήματα αυτά είναι υπαρκτά. Ευθύνη των τραπεζών, όμως, δεν είναι μόνο να τα επικαλούνται, αλλά να αποτελούν μέρος της λύσης τους. Για το σκοπό αυτό έχουν στηριχθεί τα προηγούμενα χρόνια από τους Έλληνες φορολογούμενους και συνεχίζουν να ενισχύονται από την ΕΚΤ σήμερα. Η Πολιτεία οφείλει να επιταχύνει τη διαδικασία μείωσης των κόκκινων δανείων, με εφαρμογή νέου γύρου του προγράμματος Ηρακλής, με παράλληλη λειτουργία badbank, αλλά και με ολοκλήρωση των διαδικασιών για την εφαρμογή του πτωχευτικού νόμου. Θα πρέπει, επίσης, ενόψει και της αξιοποίησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, να σχεδιάσει στοχευμένες παρεμβάσεις για την προώθηση της επιχειρηματικής μεγέθυνσης μέσω συνεργιών, για την ενίσχυση της καινοτομίας και της εξωστρέφειας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της χώρας.

 

Είναι καιρός, όμως, να συνειδητοποιήσουν και ο τράπεζες ότι η επιβίωση και η κερδοφορία τους μακροπρόθεσμα εξαρτάται από την κύρια δραστηριότητά τους, που είναι η παροχή πιστώσεων και η επένδυση κεφαλαίων στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Όσο αρνούνται να αναλάβουν αυτό το ρόλο, ο φαύλος κύκλος θα συνεχίζεται.